Świa­dec­two cha­rak­te­ry­styki ener­ge­tycz­nej — kto musi je posia­dać?

Od 28 kwiet­nia 2023 obo­wią­zują nas nowe prze­pisy doty­czące świa­dec­twa cha­rak­te­ry­styki ener­ge­tycz­nej. Czy wiesz, kto musi posia­dać cer­ty­fi­kat i co grozi za jego brak? Dowiedz się wię­cej o nowych ure­gu­lo­wa­niach.

Czym jest świa­dec­two ener­ge­tyczne?

Cer­ty­fi­kat ener­ge­tyczny, pasz­port ener­ge­tyczny, czy świa­dec­two cha­rak­te­ry­styki ener­ge­tycz­nej to doku­ment, który zawiera ocenę ener­ge­tyczną budynku. Co to ozna­cza w prak­tyce? Doku­ment okre­śla cał­ko­wite zapo­trze­bo­wa­nie budynku – lub jego czę­ści, na przy­kład lokalu miesz­kal­nego – na ener­gię, jaką zużywa się pod­czas życia codzien­nego. Znaj­dziemy w nim infor­ma­cje o ener­gii wyko­rzy­sty­wa­nej do ogrze­wa­nia, wen­ty­la­cji, pod­grze­wa­nia wody, oświe­tle­nia, ale także kli­ma­ty­za­cji. Pozwala na przej­rzy­ste okre­śle­nie rze­czy­wi­stego zuży­cia ener­gii i wszyst­kich kosz­tów gene­ro­wa­nych w ten spo­sób. Choć świa­dec­twa obo­wią­zują w Pol­sce od wielu lat, do 2023 roku doty­czyły jedy­nie budyn­ków powsta­łych przed 2009 rokiem, a aktu­ali­za­cja ustawy zobo­wią­zuje do stwo­rze­nia ana­lo­gicz­nych cer­ty­fi­katów dla wszyst­kich zabu­do­wań.

Celem wpro­wa­dze­nia tego obo­wiązku jest pro­mo­wa­nie efek­tyw­nego ener­ge­tycznego budow­nic­twa oraz zwięk­sza­nie świa­do­mo­ści spo­łecz­nej w obsza­rze oszczę­dza­nia ener­gii w budyn­kach. Dzięki przej­rzy­sto­ści infor­ma­cji każdy najemna może osza­co­wać zapo­trze­bo­wa­nie na ener­gię i jej poten­cjalny koszt. Takie infor­ma­cje mogą zwięk­szać szansę na ener­go­osz­częd­ność oraz roz­wi­ja­nie budow­nic­twa nasta­wio­nego na nowo­cze­sne roz­wią­za­nia ener­ge­tyczne.

Czy świa­dec­two ener­ge­tyczne jest obo­wiąz­kowe?

Zacz­nijmy od pod­staw. Jeśli zasta­na­wiasz się, kto ma obo­wią­zek posia­da­nia cer­ty­fi­katu ener­ge­tycznego, to odpo­wiedź na to pyta­nie znaj­dziemy w usta­wie z sierp­nia 2014. Zgod­nie z jej zapi­sami, spo­rzą­dze­nie świa­dec­twa cha­rak­te­ry­styki ener­ge­tycz­nej zawiera cał­ko­wite zapo­trze­bo­wa­nie na ener­gię ist­nie­ją­cego budynku lub jego czę­ści, na przy­kład kon­kret­nego lokalu miesz­kal­nego. 28 kwiet­nia 2023 weszła w życie nowe­li­za­cja ustawy Prawo budow­lane i od tej pory wła­ści­ciele domów oraz miesz­kań (w tym także zarządcy budyn­ków) mają obo­wią­zek prze­ka­zy­wać świa­dec­two nabyw­com lub najem­com, a nie­prze­ka­za­nie takiego doku­mentu może skut­ko­wać grzywną.

Celem zmiany było przede wszyst­kim zwięk­sze­nie zna­cze­nia świa­dec­twa oraz utrud­nie­nie zdo­by­cia go w nie­rze­telny spo­sób, taki jak na przy­kład zakup goto­wego, nie­pra­wi­dłowo spo­rzą­dzo­nego, przez inter­net. Doku­ment spo­rzą­dzony w wer­sji elek­tro­nicz­nej jest opa­trzony nume­rem nada­wa­nym w cen­tral­nym reje­strze cha­rak­te­ry­styki ener­ge­tycz­nej budyn­ków i musi posia­dać pod­pis zaufany lub kwa­li­fi­ko­wany pod­pis elek­tro­niczny osoby upraw­nio­nej.

Czy świa­dec­two ener­ge­tyczne jest obo­wiąz­kowe, jeśli w budynku zostały wpro­wa­dzone prace moder­ni­za­cyjne? Jeśli zmiany objęły zakres od 25% powierzchni lub wymiany źró­dła cie­pła, taki doku­ment należy przy­go­to­wać na nowo. Spo­rzą­dze­nie świa­dec­twa jest rów­nież nie­zbędne w przy­padku kon­troli sys­te­mów ogrze­wa­nia oraz kli­ma­ty­za­cji.

Świa­dec­two cha­rak­te­ry­styki ener­ge­tycz­nej jest nie­zbędne przy trans­ak­cjach doty­czą­cych budynku oraz należy je dołą­czyć do zawia­do­mie­nia o zakoń­cze­niu budowy czy wnio­sku o pozwo­le­nie na jego użyt­ko­wa­nie. Z tego obo­wiązku wyłą­czone są domy o powierzchni zabu­dowy do 70 metrów kwa­dra­to­wych, powsta­jące dla wła­snych potrzeb miesz­ka­nio­wych.

Jak długo ważne jest świa­dec­two i do kogo się zgło­sić?

Świa­dec­two ener­ge­tyczne to doku­ment wysta­wiany z okre­sem waż­no­ści na 10 lat od jego przy­go­to­wa­nia – jeśli w tym cza­sie nie zosta­nie wyko­nana ter­mo­mo­der­ni­za­cja lub inne zna­czące remonty, wymiana okien i tym podobne moder­ni­za­cje.

Cer­ty­fi­kat przy­go­to­wany może być tylko przez osoby upraw­nione i musi zostać wpro­wa­dzony do Cen­tral­nego reje­stru cha­rak­te­ry­styki ener­ge­tycz­nej budyn­ków, wraz z indy­wi­du­al­nym nume­rem. Jego koszty mogą róż­nić się w zależ­no­ści od wiel­ko­ści budynku, jego przezna­cze­nia oraz loka­li­za­cji, w jakiej powstał. Świa­dec­two jest także nie­zbędne, jeśli wła­ści­ciel budynku stara się o dofi­nan­so­wa­nie z pro­gra­mów doty­czą­cych ener­ge­tyki.

Jakie są kon­se­kwen­cje braku świa­dec­twa?

Brak świa­dec­twa ener­ge­tycznego lub nie­pra­wi­dłowości w doku­men­cie mogą pod­le­gać karze grzywny, w zależ­no­ści od rodzaju wykro­cze­nia. Zasad­ni­czo, łączna grzywna nie może prze­kro­czyć 5000 zł. Jakie mogą być powody uka­ra­nia? Przede wszyst­kim brak wła­ści­wego doku­mentu lub spo­rzą­dze­nie cer­ty­fi­katu przez osobę bez sto­sow­nych upraw­nień. Karą grozi rów­nież za nie­prze­ka­za­nie świa­dec­two po zawar­ciu umowy sprze­daży lub najmu, nie­prze­pro­wa­dza­nie wyma­ga­nych kon­troli lub wyko­ny­wa­nie ich w nie­wła­ściwy spo­sób.