Czy krakowianie potrzebują rewitalizacji lasów?

W ostatnim czasie wiele się zmienia w Krakowie – powstają nowe inwestycje, osiedla, kieszonkowe parki. Czy wśród tych intensywnych działań pojawi się szansa na rewitalizację krakowskich lasów? Nieuporządkowana zieleń, zniszczone drzewa i alejki to znaki rozpoznawcze terenów, które potrzebują wsparcia, aby stanowić bezpieczną przestrzeń wypoczynkową dla mieszkańców miasta. Na czym polega rewitalizacja lasów i z jakimi problemami się wiąże?

Drugie życie Lasu Witkowickiego

Po raz kolejny rozpoczęła się dyskusja dotycząca rewitalizacji krakowskich terenów zielonych. Tym razem uwaga skupia się wokół Lasu Witkowickiego, a rozmowy zostały zapoczątkowane przez apel zaangażowanych mieszkańców. Nie jest to jednak pierwszy raz, kiedy potrzeby mieszkańców potrzebują wsparcia medialnego, aby zostać dostrzeżone.

Las Witkowicki to piękny zielony zakątek na mapie miasta, szczególnie bliski mieszkańcom północnej części Krakowa. Choć jest świetnym miejscem na odpoczynek od codzienności, zaniedbania i nawałnice sprawiły, że miejsce nie jest już tak atrakcyjne, jak powinno. Mieszkańcy i wielbiciele zwrócili się więc do mediów i władz miasta z apelem o zadbanie o teren lasku. Czego potrzebują mieszkańcy Krakowa? Rewitalizacja Lasu Witkowickiego miałaby pomóc uporządkować teren zielony, aby stał się bardziej dostępny dla spacerowiczów. Zmiany są niezbędne, ponieważ obfite deszcze doprowadziły do zerwania istniejących kładek, a ścieżki zmieniły się w błotniste szlaki. Wsparcie miasta pomogłoby zwiększyć dostępność lasu dla osób z niepełnosprawnościami ruchu czy dziecięcych wózków. Mieszkańcy oczekują przede wszystkim wytyczenia bezpiecznych ścieżek, również rowerowych, i dostosowania przestrzeni do potrzeb: pojawienia się ławek czy tablic edukacyjnych. Takie zmiany wpłyną pozytywnie na atrakcyjność terenu.

Miasto wykupiło od właścicieli okolicznych terenów około 1,5 ha i systematycznie przeprowadza zalesianie terenu. Planuje również zagospodarowanie terenu na trasy biegowe i spacerowe. To urokliwe miejsce nadaje się idealnie do sportów na świeżym powietrzu. Planuje również wybudowanie kolejnych kładek, aby poprawić dostępność Lasu Witkowickiego dla mieszkańców i spacerowiczów.

Zarząd Zieleni Miejskiej wskazuje jednak na trudności związane z rewitalizacją terenu Lasu Witkowskiego. Jak zauważa, niektóre z powyższych potrzeb, choć przydatne i umilające spacerowanie po lesie, są trudne do zaspokojenia. Problem stanowią na przykład kładki, które należałoby poddać renowacji. Pojawiły się one jednak jako samowola budowlana, w związku z czym żaden organ nie odpowiada za ich naprawę. Innym wyzwaniem jest poradzenie sobie z działalnością lokalnych wandali. Istniejące dotychczas tablice informacyjne czy edukacyjne są regularnie niszczone. Ogromnym problemem jest również podrzucanie śmieci, zwłaszcza w rejonie ulicy Witkowickiej.

Rewitalizacje krakowskich lasów

Choć dyskusja wokół Lasu Witkowickiego przybrała ostatnio na sile, nie jest to jedyny krakowski las, który w ostatnim czasie wymagał rewitalizacji. W 2017 roku zainteresowaniem cieszył się inny, trochę zapomniany obszar – Lasek Mogilski. Mimo niewątpliwego uroku nie cieszy się on popularnością, szczególnie ze względu na słabą infrastrukturę. To miejsce na obrzeżach Nowej Huty, do którego trudno dostać się komunikacją miejską, a trasa rowerowa obejmuje bardzo ruchliwe odcinki drogi, co stanowi wyzwanie szczególnie dla rodzin z dziećmi. Rewitalizacja Lasku Mogilskiego objęła przede wszystkim poprawienie małej architektury, czyli renowację ławek i terenu piknikowego czy wymianę koszy. Wspólnie z mieszkańcami prowadzone są także akcje nasadzenia drzew i dbania o teren zielony.

Nowe ścieżki i uporządkowanie obszaru leśnego to także cel rewitalizacji Lasu Borkowskiego. Od 2019 roku prowadzone są tam prace, aby zwiększyć bezpieczeństwo mieszkańców i ich komfort przebywania w pobliskim lesie. To spory kompleks leśny, który wymagał uporządkowania z uwagi na liczne uszkodzone drzewa i wiatrołomy. Nowe ławki, kosze na śmieci i tablice informacyjne to naturalna konsekwencja przystosowania Lasu Borkowskiego do potrzeb mieszkańców.

Wbrew oczekiwaniom mieszkańców, rewitalizacja lasów nie objęła dotychczas Lasku Łęgowskiego. Częściowa renowacja to temat powracający w kolejnych edycjach Budżetu Obywatelskiego, jednak poważniejsze zmiany spotykają się z krytyką ekologów. Niezmieniony kształt częściowo dzikiego lasu to bezpieczna przestrzeń dla jego dzikich mieszkańców. W jego zagospodarowanej części nie brakuje jednak ścieżek, również edukacyjnych, dopasowanych do potrzeb najmłodszych. Znajdziemy więc huśtawki, grę memory i piękne widoki. Uważni spacerowicze mogą jednocześnie dostrzec obecność mieszkańców lasu – ślady saren i dzików nie są tu żadnym zaskoczeniem.

Lesistość Krakowa nie jest imponująca, dlatego ze szczególną dbałością powinniśmy zajmować się istniejącymi kompleksami leśnymi. W ramach ich rewitalizacji Zarząd Zieleni Miejskiej dba o konsekwentne nasadzanie gatunkami iglastymi i liściastymi, szczególnie tymi o dużych zdolnościach fitoremediacyjnych. Do najczęściej pojawiających się gatunków należą lipy drobno i szerokolistne czy brzoza brodawkowata. W lesie Mogilskim pojawiły się również skrzynki lęgowe dla muchołówek i schrony dla nietoperzy. Systematyczna pielęgnacja lasów miejskich i dbanie o ich czystość pozwoli na utrzymanie miejsc wypoczynkowych dla mieszkańców. Trasy pieszo-rowerowe czy ławki i kosze to dobry początek dla tego celu.