Ekologii uczyć się z książek

Ostat­nie lata na rynku wydaw­ni­czym obfi­tują w rewe­la­cyj­nie przy­go­to­wane publi­ka­cje dla naj­młod­szych czy­tel­ni­czek i czy­tel­ni­ków. Książki można zna­leźć na nie­mal wszyst­kie tematy. Wśród licz­nych publi­ka­cji zna­la­zło się także wiele poświę­co­nych tema­tyce sze­roko poję­tej eko­lo­gii – zarówno rozu­mia­nej jako ochrona śro­do­wi­ska, ale także jako bada­nie rela­cji mię­dzy poszcze­gól­nymi gatun­kami (w tym rów­nież wpływ czło­wieka i jego dzia­łań na inne żywe istoty). Szu­ka­jąc ksią­żek dla dzieci doty­czą­cych eko­lo­gii, warto zwró­cić uwagę na kilka klu­czo­wych kwe­stii.

Duzi, maili i naj­mniejsi

Doko­nu­jąc wyboru, należy dobrze zaba­wić się w detek­tywa i spró­bo­wać usta­lić, jaką wie­dzę posia­dają już czy­tel­niczki i czy­tel­nicy oraz osza­co­wać, czy poziom trud­no­ści jest ade­kwatny do ich wieku. Jeśli jed­nak zosta­li­śmy zauro­czeni przez publi­ka­cję, która wydaje się nam na nieco bar­dziej zaawan­so­wa­nym pozio­mie i żadna inna nie skra­dła naszego serca, nie powin­ni­śmy roz­pa­czać. Nasze małe eko­lożki i eko­lo­dzy jesz­cze do nich doro­sną. W tym przy­padku bar­dziej pro­ble­ma­tyczna jest zbyt pro­sta książka. Tego typu nie­do­pa­so­wa­nie tre­ści do wieku potrafi znie­chę­cić odbior­czy­nie­/od­bior­ców już na początku lek­tury, a co gor­sza nawet zra­zić do podej­mo­wa­nego przez książkę tematu.

Tema­tyczny ocean

Róż­no­rod­ność tema­tyczna publi­ka­cji dzie­cię­cych, które można okre­ślić ogól­nie jako „eko­lo­giczne”, jest ogromna. Na pół­kach księ­garni znaj­dują się tytuły poświę­cone kry­zy­sowi kli­ma­tycz­nemu, ochro­nie śro­do­wi­ska i poszcze­gól­nych eko­sys­te­mów czy segre­ga­cji śmieci. W nur­cie eko pla­sują się nawet książki opi­su­jące życie zwie­rząt, kla­sy­fi­ka­cję gatun­ków roślin­nych, grzy­bów, a nawet kwe­stie doty­czące rela­cji czło­wieka ze zwie­rzę­tami towa­rzy­szą­cymi, domo­wymi. Wła­ści­wie wszyst­kie tre­ści będące w sta­nie wpły­nąć na wraż­li­wość kolej­nych poko­leń miesz­kań­ców pla­nety to nie­oce­niona inwe­sty­cja we wspólną przy­szłość.

Nie tylko o czym, ale i jak…

W przy­padku ksią­żek doty­czą­cych eko­lo­gii ważna jest nie tylko treść, ale rów­nież spo­sób wyda­nia. Niek­tóre publi­ka­cje dru­ko­wane są na papie­rze z recy­klingu, który nie został dodat­kowo wybar­wiony wybie­la­czami optycz­nymi. Bywa, że bar­dziej świa­domi wydawcy uni­kają uży­wa­nia lakie­rów, folii, ele­men­tów pla­sti­ko­wych, a nawet wyko­rzy­stują nie­tok­syczne farby. Poja­wiają się rów­nież książki, któ­rych twórcy i pro­du­cenci chwalą się róż­nego rodzaju cer­ty­fi­ka­tami (np. cer­ty­fi­kat gospo­darki leśnej Forest Ste­war­ship Coun­cil, FSC) lub dekla­ra­cjami zwią­za­nymi z pro­ce­sem powsta­wa­nia pro­duktu czy wyko­rzy­sty­wa­niem środ­ków ze sprze­daży na cele cha­ry­ta­tywne (np. prze­ka­za­nia pro­centa ze sprze­daży każ­dego egzem­pla­rza na rzecz fun­da­cji).

Dobrym wybo­rem są rów­nież nie­wiel­kie, pol­skie wydaw­nic­twa, któ­rych ambi­cją czę­sto jest wysoka jakość pro­duktu i dba­łość o stan­dardy pro­duk­cji i pracy.

Dru­gie i dłu­gie życie książki

Książki o tema­tyce eko­lo­gicznej mają nie tylko swo­ich fanów, ale i prze­ciw­ni­ków. Kry­tyka wynika przede wszyst­kim z obser­wo­wa­nia spo­sobu funk­cjo­no­wa­nia prze­my­słu księ­gar­skiego na masową skalę. Już sama pro­duk­cja zużywa duże zasoby wody i ener­gii, a także gene­ruje zna­czącą ilość odpa­dów, rów­nież tych che­micz­nych. Dla niektó­rych alter­na­tywą są e-booki i audio­bo­oki, jed­nak w przy­padku lite­ra­tury dzie­cię­cej mogą być kon­tro­wer­syjne, choćby ze względu na kon­takt naj­młod­szych z urzą­dze­niami.

Ide­al­nym roz­wią­za­niem wydają się tu być biblio­teki publiczne, akcje wymiany ksią­żek czy zakup ksią­żek uży­wa­nych, które po prze­czy­ta­niu mogą tra­fić do kolej­nych osób.

Do dzieła!

Książki to oczy­wi­ście ogrom wie­dzy i inspi­ra­cji mogą­cych pomóc w kształ­to­wa­niu wła­ści­wych postaw kolej­nych poko­leń zamiesz­ku­ją­cych pla­netę. Mają one wpływ nie tylko na dzieci, ale i na osoby opie­kuń­cze, które mogą zre­wi­do­wać poglądy, a nawet zmie­nić swoje złe nawyki. Czy­ta­nie to także oka­zja do roz­mowy, zacie­śnia­nia więzi mię­dzyludzkich, które są naszą siłą napę­dową przy zmie­nia­niu świata na lep­sze.