Czy można jeść pro­dukty po ter­mi­nie?

Zda­rza Ci się otwo­rzyć lodówkę i odkryć w niej przede wszyst­kim wyrzuty sumie­nia? Prze­ter­mi­no­wane pro­dukty nie zawsze muszą od razu wylą­do­wać w koszu na śmieci. Jeśli jesz­cze nie wiesz, co naprawdę zna­czy „należy spo­żyć do” i czym różni się od „naj­le­piej spo­żyć przed” – to czas uzu­peł­nić wie­dzę!

Czy wyrzu­ca­nie żyw­no­ści zawsze jest nie­zbędne?

Mar­no­wa­nie żyw­no­ści to pro­blem, który doty­czy nas z róż­nych powo­dów – tych eko­lo­gicz­nych, eko­no­micz­nych albo etycz­nych. Bez względu na to, co skła­nia Cię do poprawy swo­ich nawy­ków, małymi kro­kami jesteś w sta­nie lep­szą orga­ni­za­cją zmi­ni­ma­li­zo­wać ilość wyrzu­ca­nego jedze­nia.

Aby dowie­dzieć się, w jaki spo­sób to zro­bić, sprawdź nasze porady. Pod­po­wia­damy, jak pla­no­wać zapasy i na co zwra­cać uwagę pod­czas two­rze­nia listy zaku­pów, a także, w jaki spo­sób prze­cho­wy­wać pro­dukty w duchu zero waste i jak obcho­dzić się z pro­duk­tami po ter­mi­nie przy­dat­no­ści.

Poni­żej przed­sta­wiamy listę dzia­łań sprzy­ja­ją­cych nie­mar­no­wa­niu jedze­nia. Dzięki wpro­wa­dze­niu jej w życie nie tylko orga­ni­za­cja sta­nie się łatwiej­sza, ale także pozwoli to na dodat­kowe oszczęd­no­ści w budże­cie domo­wym.

Dla­czego nie­mar­no­wa­nie żyw­no­ści jest ważne?

W dzi­siej­szych cza­sach, gdy dostęp do róż­no­rod­nych pro­duk­tów spo­żyw­czych jest łatwy, zro­zu­mie­nie dat umiesz­czo­nych na opa­ko­wa­niach staje się klu­czowe. Te ozna­cze­nia mają nie tylko istotne zna­cze­nie dla naszego zdro­wia, lecz także wpły­wają na reduk­cję mar­no­wa­nia jedze­nia.

Sza­cuje się, że aż 30% wypro­du­ko­wa­nej żyw­no­ści na świe­cie nie jest wyko­rzy­sty­wane, co prze­kłada się na ogromne straty finan­sowe, a przede wszyst­kim zmar­no­wane zasoby natu­ralne. W Pol­sce około 60% mar­no­wa­nej żyw­no­ści pocho­dzi z gospo­darstw domo­wych.

W związku z tym poni­żej przed­sta­wiamy plan, jaki możesz wdro­żyć do swo­jego życia, aby ogra­ni­czyć te straty.

Co pomoże ogra­ni­czyć mar­no­wa­nie żyw­no­ści?

1. Pla­no­wa­nie zaku­pów

Przed wyj­ściem do sklepu zrób listę potrzeb­nych pro­duk­tów i trzy­maj się jej, aby unik­nąć impul­syw­nych zaku­pów, które czę­sto skut­kują wyrzu­ca­niem nadmiaru jedze­nia. Posta­raj się zapla­no­wać posiłki na naj­bliż­sze dni i wybierz pro­dukty, któ­rych potrze­bu­jesz do ich przy­go­to­wa­nia.

2. Wła­ściwe prze­cho­wy­wa­nie żyw­no­ści

Bar­dzo ważne jest pra­wi­dłowe prze­cho­wy­wa­nie żyw­no­ści, ponie­waż każdy pro­dukt ma spe­cy­ficzne wyma­ga­nia, które prze­dłu­żają jego trwa­łość i świe­żość.

Na przy­kład, zamiast trzy­mać mix sałat w ory­gi­nal­nym opa­ko­wa­niu, prze­łóż go do osob­nego pudełka z ręcz­ni­kiem papie­ro­wym, który wch­ło­nie nadmiar wil­goci. Dzięki temu pro­stemu zabie­gowi sałata pozosta­nie dłu­żej świeża.

3. Wyko­rzy­sty­wa­nie resz­tek

Zamiast wyrzu­cać resztki jedze­nia, możesz je kre­atyw­nie wyko­rzy­stać w nowych potra­wach. Na przy­kład resztki warzyw wyko­rzy­staj jako bazę do zupy, a czer­stwe pie­czywo prze­kształć w grzanki do sałatki albo skład­nik do tostów fran­cu­skich. Z nie­do­je­dzo­nych ziem­nia­ków możesz przy­go­to­wać pożywny omlet albo pyszną zapie­kankę. Możesz sko­rzy­stać z róż­nych apli­ka­cji, w które wpi­su­jesz to, co posia­dasz i w jakich ilo­ściach, a algo­rytm pomaga Ci odna­leźć ide­alny prze­pis.

4. Zro­zu­mie­nie dat waż­no­ści – ter­mi­no­lo­gia

„Należy spo­żyć do”

Ter­min „należy spo­żyć do” odnosi się do daty, po któ­rej żyw­ność może nie być już bez­pieczna do spo­ży­cia. Doty­czy to głów­nie pro­duk­tów łatwo psu­ją­cych się, takich jak: mięso, ryby, nabiał i gotowe posiłki. Spo­ży­cie tych pro­duk­tów po upły­wie tej daty może sta­no­wić zagro­że­nie dla zdro­wia, ponie­waż mogą one zawie­rać bak­te­rie lub tok­syny, które mogą powo­do­wać zatru­cia pokar­mowe.

„Naj­le­piej spo­żyć przed”

Z kolei „naj­le­piej spo­żyć przed” to data, do któ­rej pro­du­cent gwa­ran­tuje, że pro­dukt zacho­wuje opty­malną jakość. Po upły­wie tej daty żyw­ność może stra­cić na świe­żo­ści, tek­stu­rze lub smaku, ale zazwy­czaj na­dal jest bez­pieczna do spo­ży­cia przez jakiś, czę­sto dłuż­szy czas, jak w przy­padku maka­ro­nów, cukru czy innych pro­duk­tów suchych.

Jogurt po upły­wie daty waż­no­ści może na­dal być zdrowy – szcze­gól­nie jeśli był odpo­wied­nio trans­por­to­wany i prze­cho­wy­wany i nie wyka­zuje żad­nych zna­ków zepsu­cia.

5. Regu­larne prze­glądy lodówki i spi­żarni

Regu­larne spraw­dza­nie zapa­sów pozwala na bie­żąco moni­to­ro­wać, co jest bli­skie ter­minu przy­dat­no­ści i powinno być spo­żyte w pierw­szej kolej­no­ści. Na przy­kład, jeśli masz dużo warzyw, które zaczy­nają więd­nąć, zapla­nuj w jadło­spi­sie sałatkę lub zupę, aby wyko­rzy­stać te skład­niki w pierw­szej kolej­no­ści.

W tym kon­tek­ście przy­datne jest także korzysta­nie z zasady FIFO (First In, First Out) – naj­pierw uży­waj tych pro­duk­tów, które zostały zaku­pione wcze­śniej, aby unik­nąć prze­kro­cze­nia ter­mi­nów waż­no­ści.

Pomocna w zasto­so­wa­niu tej metody jest odpo­wied­nia orga­ni­za­cja pó­łek i lodówki:

• Pro­dukty z jed­nej grupy spo­żyw­czej z dłuż­szą datą umieść za tymi z krót­szą datą.
• Pro­dukty w ramach róż­nych grup roz­mieść tak, aby te z krót­szym ter­mi­nem przy­dat­no­ści zna­la­zły się w lepiej widocz­nym miej­scu. W ten spo­sób łatwiej będzie szyb­ciej po nie się­gnąć.

Wskazówka: Pro­dukty, które nie mają daty przy­dat­no­ści na opa­ko­wa­niu, ręcz­nie oznacz na przy­kład datą zakupu lub datą otwar­cia, jak w przy­padku mleka. Zamknięte opa­ko­wa­nie może być prze­cho­wy­wane przez dłuż­szy czas, jed­nak zegar zaczyna tykać już po pierw­szym uży­ciu. Dzięki wła­ści­wym ozna­cze­niom możesz zapla­no­wać w swoim menu porę na budyń czy nale­śniki!

6. Pomy­słowe goto­wa­nie

Od tego, w jak pomy­słowy spo­sób jesteś w sta­nie skom­po­no­wać nowe dania z domo­wych zapa­sów, może zale­żeć ogra­ni­cze­nie mar­no­wa­nia żyw­no­ści w Two­jej kuchni. Do tej sztuki należy też szu­ka­nie zamien­ni­ków poje­dyn­czych skład­ników zna­nych prze­pisów tak, aby wypeł­nić danie tym, co już masz dostępne.

7. Zabez­pie­cza­nie żyw­no­ści

Nad­miar świe­żych pro­duk­tów, któ­rych nie uwzględ­ni­łeś w naj­bliż­szym jadło­spi­sie, możesz zamro­zić, uki­sić, wysu­szyć, zama­ry­no­wać lub prze­ro­bić na prze­twory.

Wyko­rzy­stuj, zamiast mar­no­wać

Każdy z nas może pod­jąć kroki, aby ogra­ni­czyć ilość wyrzu­ca­nego jedze­nia. Dzięki odpo­wied­niemu pla­no­wa­niu, prze­cho­wy­wa­niu i świa­do­mo­ści dat waż­no­ści możesz zna­cząco zre­du­ko­wać ilość mar­no­wa­nego jedze­nia i tym spo­so­bem prak­ty­ko­wać zrów­no­wa­żony tryb życia.

Wiele pro­duk­tów, zwłasz­cza suchych, może być bez­piecz­nych do spo­ży­cia nawet po upły­wie daty waż­no­ści. Ważne jest, aby dokład­nie oce­nić stan pro­duktu przed jego spo­ży­ciem na posta­wie zapa­chu, wyglądu i smaku oraz zdro­wego roz­sądku.