Mikrolas – z myślą o bioróżnorodności w mieście

Pro­duk­cja tlenu, two­rze­nie natu­ral­nych sie­dlisk dla wielu gatun­ków zwie­rząt, poprawa reten­cji wody czy nawet dzie­się­cio­krot­nie szyb­szy wzrost drzew – to tylko nie­które z zalet, jakie nie­sie za sobą mikro­las. Japoń­ska ini­cja­tywa nie­dawno przy­wę­dro­wała do pol­skich miast i z powo­dze­niem się roz­wija.

Co to jest mikro­las?

Mikro­las, ina­czej las kie­szon­kowy, to rodzaj nasa­dze­nia, który prze­wi­duje duże zagęsz­cze­nie drzew i krze­wów na odpo­wied­nio przy­go­to­wa­nej gle­bie. Do sadze­nia wybiera się rośliny typowe dla lasów w danym kli­ma­cie, nie pomi­nąw­szy żad­nej z cha­rak­te­ry­stycz­nych warstw lasu. Dzięki temu śred­nio 97% roślin zako­rze­nia się i jest w sta­nie prze­trwać pierw­szy decy­du­jący o suk­ce­sie rok. Co cie­kawe, mikro­lasy potrze­bują mniej­szej powierzchni niż parki kie­szon­kowe – dopusz­czalne mini­mum to nawet 50 m².

Sadze­nie mikro­lasu koń­czy etap mul­czo­wa­nia, czyli ściół­ko­wa­nia gleby przy pomocy słomy. Pozwala to zatrzy­mać wil­goć i ogra­ni­cza wzrost chwa­stów w pierw­szej fazie wzro­stu lasu. W kolej­nych latach natu­ral­nie obumie­ra­jące szczątki roślin opa­dają na ściółkę i roz­kła­dają się, zasi­la­jąc tym samym próch­nicę w cenne mikro­ele­menty. W ten spo­sób las wytwa­rza wła­sny, samo­wy­star­czalny eko­sys­tem, który nie wymaga nawo­że­nia.

Pod­czas gdy stan­dar­dowy las osiąga doj­rza­łość po upły­wie co naj­mniej 100 lat, mikro­lasy są doj­rzałe i sta­bilne już po 10–15 latach. Mają na to wpływ inte­rak­cje, które zacho­dzą pomię­dzy poszcze­gól­nymi gatun­kami – gęsto nasa­dzone rośliny wal­czą o dostęp do wody i świa­tła, dzięki czemu rosną znacz­nie szyb­ciej niż w tra­dy­cyj­nym lesie. Auto­rem metody sadze­nia mikro­lasów jest japoń­ski bota­nik Akira Miy­awaki.

Las kie­szon­kowy – zalety

W lasach kie­szon­kowych drzewa sadzi się w zagęsz­cze­niu 3–4 sztuki na 1 m². Dla­tego po osią­gnię­ciu doj­rza­ło­ści mikro­lasy są śred­nio trzy­dzie­sto­krot­nie gęst­sze od stan­dar­dowych kom­plek­sów leśnych. Czyni je to sku­tecz­nymi zie­lo­nymi płu­cami mia­sta – efek­tyw­nie fil­trują zanie­czysz­cze­nia i pochła­niają dwu­tle­nek węgla. Nie bez zna­cze­nia jest ogromne zwięk­sze­nie reten­cji wody, które w okre­sach nasi­lo­nych opa­dów zapo­biega two­rze­niu się pod­to­pień w mie­ście.

Kil­ka­dzie­siąt róż­nych gatun­ków drzew i krze­wów na małej powierzchni sprzyja bio­róż­no­rod­no­ści. W ich gałę­ziach ptaki, owady i małe ssaki znaj­dują schro­nie­nie i pokarm. Miej­ski zagaj­nik daje cień i obniża (odczu­walną) tem­pe­ra­turę powie­trza latem, a nawet dostar­cza dziko rosnące owoce. Nie­za­prze­czalną zaletą sadze­nia mikro­lasów jest też inte­gra­cja lokal­nej spo­łecz­no­ści i zwró­ce­nie uwagi na ważne tematy eko­lo­giczne.

W Pol­sce popu­la­ry­za­to­rem metody Miy­awaki jest kra­kow­ski archi­tekt kra­jo­brazu, Kasper Jaku­bow­ski. Ekspe­ry­ment, jak dotąd, przy­jął się w Gdań­sku, Pozna­niu i Kra­ko­wie.