„Kontrakt klimatyczny dla Krakowa” – krok w stronę neutralności klimatycznej

Kraków, podobnie jak inne duże miasta, stawia czoła wyzwaniom związanym z kryzysem klimatycznym i zanieczyszczeniem powietrza. Odpowiedzią na to ma być „Kontrakt klimatyczny dla Krakowa”, czyli dokument strategiczny opisujący działania, których celem jest osiągnięcie przez stolicę Małopolski neutralności klimatycznej.

„Kontrakt klimatyczny dla Krakowa”

„Kontrakt klimatyczny dla Krakowa” powstał w ramach inicjatywy Unii Europejskiej „Europejska misja 100 neutralnych klimatycznie i inteligentnych do 2030 roku”. Ma ona na celu wspomóc europejskie miasta w dążeniu do osiągnięcia neutralności klimatycznej i zamienienie ich w ośrodki innowacji. Kraków przyłączył się do inicjatywy w 2022 roku.

Dokument został podzielony na trzy części:

1. Zobowiązania – w tej części zostały przedstawione ambicje miasta dotyczące poprawy klimatu, określono również cel, a także spisano deklarację wdrożenia w życie działań, które pozwolą go osiągnąć.
2. Plan działania – zaprezentowanie konkretnych obszarów inwestycji, działań wraz ze sposobami wdrożenia ich.
3. Plan inwestycyjny – ostatnia część to scenariusze kosztowe, przedstawienie źródeł, z których można uzyskać dofinansowania, barier i ryzyka wiążącego się z realizacją założonych działań.

W proces tworzenia „Kontraktu” zaangażowana była lokalna społeczność – mieszkańcy, firmy energetyczne czy przedsiębiorcy. Był on również dopracowywany przy wsparciu m.in.: Banku Światowego, Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Ministerstwem Rozwoju i Technologii. Oparto go na:

• modelu ekonomicznym przygotowanym przez ekspertów Universidad Politécnica de Madrid,
• danych opracowanych przez władze Krakowa – Inwentaryzacji emisji,
• dokumentach zarządzania strategicznego różnego szczebla,
• budżecie miasta i Wieloletniej Prognozie Finansowej.

Cele „Kontraktu klimatycznego dla Krakowa”

Głównym założeniem dokumentu jest zredukowanie emisji gazów cieplarnianych o 80% do 2030 roku względem 2018 roku. Największy wkład w ich redukcję będą miały działania realizowane po 2018 roku albo te, które zostały zaplanowane w strategii miasta oraz polskiego rządu. W „Kontrakcie klimatycznym dla Krakowa” opisano również niemal 60 innych działań, które dodatkowo mają zredukować emisję śladu węglowego.

Działania będą kosztowne, jednak władze stolicy Małopolski przekonują, że inwestycja jest mimo to bardzo opłacalna. Korzyści, m.in. mniejsze wydatki na energię, ochronę zdrowia czy dodatkowe miejsca pracy, zdecydowanie przewyższają koszty działań przewidzianych w opisywanym dokumencie.

Do zasadniczych przedsięwzięć mających za zadanie osiągnięcie przez Kraków neutralności klimatycznej należą:

1. zdekarbonizowanie systemu ciepłowniczego,
2. rozwijanie obywatelskich społeczności energetycznych,
3. renowacja gminnych budynków użyteczności publicznej,
4. zmodernizowanie oświetlenia dróg i placów,
5. zbudowanie metra i rozwijanie transportu szynowego,
6. renowacja budynków mieszkalnych i terenów zabudowy,
7. zwiększenie odporności na skutki zmian klimatu,
8. włączenie mieszkańców, przedsiębiorców do zarządzania miastem.

Wspólne działania z innymi polskimi miastami

We wrześniu „Kontrakt klimatyczny dla Krakowa” został podpisany przez Aleksandra Miszalskiego i otrzymał pozytywne opinie od ważnych lokalnych partnerów. Następnie Paulina Hennig-Kloska, ministra klimatu i środowiska, podpisała listy poparcia dotyczące wdrożenia Miejskich Kontraktów Klimatycznych na terenie pięciu miast: Krakowa, Rzeszowa, Łodzi, Wrocławia i Warszawy. Prezydenci wymienionych miast wspólnie z ministrą klimatu i środowiska podpisali memorandum na temat współpracy w zakresie zrównoważonego rozwoju. Teraz „Kontrakt klimatyczny dla Krakowa” czeka na opinię ekspertów z Komisji Europejskiej.

Jeśli ocena będzie pozytywna, Kraków otrzyma tzw. Mission Label i pomoc w realizowaniu kontraktów. Dotyczy ona przede wszystkim:

• wsparcia w odblokowaniu lokalnego potencjału, który drzemie w mieście,
• usunięcia barier prawodawczych oraz proceduralnych,
• przygotowywania pakietów działań inwestycyjnych do finansowania,
• ułatwienia kontaktów z instytucjami finansowymi.