Zanieczyszczenie światłem w Krakowie. Czym jest i jakie niesie skutki?

Czym jest zanieczyszczenie światłem?

Od momentu gdy Thomas Edison opatentował pierwszą żarówkę, świat zyskał znacznie bezpieczniejsze niż ogień źródło światła. Żarówkami zaczęliśmy oświetlać domy i ulice, nie zdając sobie do końca sprawy z tego, jakie negatywne efekty może to przynieść.

Dopiero teraz, po wielu latach od momentu, gdy pierwszy żarnik oświetlił wnętrze domu, możemy z całą pewnością stwierdzić, że stworzyliśmy sobie nowy rodzaj zanieczyszczenia – zanieczyszczenie światłem.

Pod powyższym pojęciem kryje się sytuacja, w której podczas trwania nocy zbyt intensywne źródło światła wpływa negatywnie na naturalne procesy zachodzące w środowisku. Co więcej, dotyczy to również ludzi, dla których zbyt intensywne oświetlenie wpływa negatywnie na naturalny zegar biologiczny i może być skutkiem wielu nieprzyjemnych efektów.

Jak nietrudno się domyślić, zanieczyszczenie światłem to zjawisko obecne przede wszystkim w miastach oraz ich najbliższej okolicy. Odpowiadają za nie w przeważającej większości lampy uliczne, oświetlenie budynków czy też reklamy świetlne.

Negatywne skutki zanieczyszczenia światłem

Choć dla ludzkości sztuczne światło stało się czymś zupełnie naturalnym i niezbędnym do życia, często nie zdajemy sobie sprawy z negatywnych skutków, jakie ze sobą niesie. Jego nadmiar ma wpływ na nasze zdrowie, powodując m.in.:

częstsze bóle głowy,

większe zmęczenie,

podatność na stres,

odczucie niepokoju,

bezsenność,

spadek odporności zwiększający ryzyko wystąpienia innych chorób.

Niektóre badania wskazują również, że zanieczyszczenie światłem, poprzez zaburzenie produkcji melatoniny ma wpływ na występowanie i rozwój raka piersi.

Źródła sztucznego światła oddziałują również na środowisko. Zaburzając naturalny cykl dobowy, u wielu zwierząt powodują m.in. zakłócenia w orientacji przestrzennej, sposobach zdobywania pożywienia, komunikacji, czy też możliwości rozmnażania.

Naukowcy z Pracowni Monitoringu Zanieczyszczenia Świetlnego działającej przy Politechnice Krakowskiej zbadali wpływ sztucznych źródeł światła na ekosystem zbiornika wodnego w Dobczycach. W toku badań odkryli oni, że zbyt intensywne światło skierowane na taflę wody sprawia, iż jej jakość z roku na rok ulega pogorszeniu. Dlaczego? Wpływ na to ma m.in. zaburzony tryb życia rozwielitek w zbiorniku. Jako, że nie przepadają one za światłem (również księżyca), nie są w stanie dotrzeć blisko oświetlonej powierzchni wody, aby żywić się rozwijającymi tam glonami. Te z kolei namnażają się znacznie szybciej, co z kolei zwiększa ryzyko rozkwitu m.in. niebezpiecznych dla naszego zdrowia sinic.

Jak chronić się przed zanieczyszczeniem światłem?

Czy negatywne skutki zanieczyszczenia świetlnego oznaczają, że powinniśmy zrezygnować ze światła w nocy i pogrążyć na ten czas świat w zupełnych ciemnościach? Zdecydowanie nie jest to dobre rozwiązanie.

To, co powinniśmy zrobić, wiąże się m.in. z modyfikacją środków, których używamy obecnie do oświetlania naszych domów i ulic. Zmiana źródeł światła na bardziej ekologiczne diody ledowe sprawi, że nie tylko będą one pobierać znacznie mniej prądu, ale również mają lepsze możliwości kierowania snopów światła w konkretnych kierunkach (tradycyjne żarówki w tym przypadku odpadają w przedbiegach ze względu na emitowanie światła rozproszonego). Dzięki temu możemy oświetlać wyłącznie te elementy infrastruktury, które powinny zostać oświetlone, a znajdująca się poza dostępem do światła fauna i flora jest w stanie rozwijać się zgodnie ze swoimi naturalnymi predyspozycjami.

Równie ważnym elementem jest też dobór odpowiedniej barwy sztucznego światła. W godzinach nocnych powinniśmy zrezygnować ze światła niebieskiego, posiadającego działanie rozbudzające i hamującego wytwarzanie odpowiedzialnej m.in. za dobry sen melatoniny. Zamiast tego warto przestawić się na barwę żółtą, określaną również jako “ciepła”.

Na taką barwę w godzinach nocnych znacznie lepiej reagują zarówno ludzie, jak i zwierzęta. Nie wpływa ona bowiem aż tak negatywnie na organizmy, jak zimne, białe światło.