Tram­waje na zie­lone toro­wi­ska!

Wraz ze wzro­stem świa­do­mo­ści eko­lo­gicz­nej, a dzięki niej uświa­do­mie­niem koniecz­no­ści prze­ciw­dzia­ła­nia zmia­nom kli­ma­tycz­nym, zie­lone toro­wi­ska tram­wa­jowe zyskują na popu­lar­no­ści. Nie są pomy­słem nowym – już XIX wieku w Nowym Orle­anie sto­so­wano takie roz­wią­za­nia^[1]. Od tego czasu zaszła jed­nak istotna zmiana — wtedy przy­świe­cała im potrzeba este­tyki, nato­miast wraz z roz­wo­jem tech­no­lo­gii zaczęto doce­niać ich eko­lo­giczny poten­cjał.

Zie­lone toro­wi­ska tram­wa­jowe – idea

Rozwój tech­no­lo­giczny wykrada miej­sce przy­ro­dzie. A co gdyby spró­bo­wać nie zastę­po­wać jed­nego dru­gim, ale pozwo­lić im wspó­łist­nieć? Przy­kła­dem takiego dzia­ła­nia – szcze­gól­nie istot­nego dla miast – są zie­lone toro­wi­ska. W ten spo­sób zacho­wuje się funk­cjo­nal­ność infra­struk­tury trans­por­to­wej wzbo­ga­coną o pier­wot­nie utra­cone pozy­tywne oddzia­ły­wa­nia eko­sys­temu.

Zie­lone toro­wi­ska to prze­strzeń dookoła torów, którą wypeł­nia roślin­ność. W szer­szej skali to także filtr ochronny dla mia­sta – z tą jed­nak róż­nicą, że jest natu­ralny. Jak on działa? Za sprawą pochła­nia­nia pyłu oraz zanie­czysz­czeń powsta­łych na toro­wi­skach zmniej­sza ich ilość, a tym samym ich nega­tywny wpływ na eko­sys­tem czy nasz orga­nizm.

Zrów­no­wa­żone i przy­ja­zne tory dla miast – czy na pewno zie­lone?

Zie­lone toro­wi­ska nie­ko­niecz­nie muszą być dosłow­nie zie­lone. Roz­chod­nik, bar­wi­nek pospo­lity lub goździk krop­ko­wany kwitną na inne kolory, a mimo tego na­dal mogą sta­no­wić ważny ele­ment eko­lo­gicz­nego toro­wi­ska. W tym przy­padku zie­leń to zdol­ność przy­rody do dosto­so­wa­nia się do nie­ko­rzyst­nych warun­ków życia, a także ich pozy­tywny wpływ na śro­do­wi­sko.

Nie­za­wod­ność i efek­tyw­ność zie­lo­nych toro­wisk wyma­gają odpo­wied­niego zapro­jek­to­wa­nia i utrzy­ma­nia. Klu­czowe zna­cze­nie ma wybór odpo­wied­nich gatun­ków roślin, które są odporne na zmienne warunki pogo­dowe i inten­sywne użyt­ko­wa­nie. Ponadto konieczne dla funk­cjo­no­wa­nia takiego sys­temu jest regu­larne dba­nie, czyli kosze­nie i pod­le­wa­nie, a także moni­to­ro­wa­nie stanu zdro­wia.

Co warto sadzić na toro­wi­skach?

Nie wszyst­kie gatunki roślin są w sta­nie prze­trwać przy toro­wi­skach. W takim razie co należy na takiej powierzchni sadzić? Przede wszyst­kim trawę, ponie­waż jest w sta­nie pora­dzić sobie w tak nie­ko­rzyst­nych warun­kach. Takie wyma­ga­nia może speł­nić mię­dzy innymi życica trwała lub kostrzewa czer­wona. Jesteś w sta­nie roz­po­znać tych cichych miej­skich boha­te­rów?

Poza trawą do wyboru są jesz­cze wyspe­cja­li­zo­wane do zadań spe­cjal­nych rośliny skalne. W odpo­wied­nich przy­pad­kach w celu uzy­ska­nia naj­lep­szych rezul­ta­tów sto­suje się mie­szanki gatun­ków, two­rząc coś podob­nego do łąki kwiet­nej.

W nie­któ­rych przy­pad­kach – uza­leż­nio­nych od cha­rak­te­ry­styki toro­wi­ska, na przy­kład od kwe­stii eks­po­zy­cji na słońce – sto­suje się rów­nież sys­tem nawad­nia­nia, który auto­ma­tycz­nie dostar­cza wodę do roślin­no­ści, co dodat­kowo zwięk­sza efek­tyw­ność zie­lo­nych ście­żek.

Co dokład­nie robią toro­wi­ska tram­wa­jowe?

Wpro­wa­dza­jąc do miast róż­nego rodzaju roślin­ność, wpływa się na kom­fort życia miesz­kań­ców. Mia­sta stają się bez­piecz­niej­sze, ponie­waż: rośnie poziom reten­cji (do 50–70% wody desz­czo­wej), czyli zdol­no­ści wch­ła­nia­nia wody, dzięki czemu zmniej­sza się ryzyko pod­to­pień i odciąża się sys­temy kana­li­za­cyjne. Obniża się tem­pe­ra­tura oto­cze­nia (dzięki zja­wi­sku paro­wa­nia) albo popra­wia się fil­tra­cja zanie­czysz­czeń^[2].

Nie­oce­nioną korzyść pły­nącą z tego roz­wią­za­nia sta­nowi reduk­cja hałasu. Zie­lone toro­wi­ska w zależ­no­ści od dobra­nej roślin­no­ści są w sta­nie znacz­nie zmniej­szyć poziom natę­że­nia dźwię­ków gene­ro­wany przez poru­sza­jące się po toro­wisku tram­waje. Roślin­ność działa jako natu­ralny tłu­mik. Jej rola w mie­ście jest nie­oce­niona!

Czy zie­lone toro­wi­ska mają wady?

Jak więk­szość roz­wią­zań zie­lone toro­wi­ska nie skła­dają się tylko z super­la­ty­wów. Mimo swo­jej natu­ral­no­ści gene­rują koszty – sadze­nie, pod­le­wa­nie, pie­lę­gno­wa­nie lub też kosze­nie i nawo­że­nie. Groźne są im eks­tre­malne warunki kli­ma­tyczne, takie jak dłu­go­trwałe susze lub bar­dzo niskie tem­pe­ra­tury. Dla­tego trzeba spe­cjal­nie się przy­go­to­wać na takie ewen­tu­al­no­ści i moni­to­ro­wać stan roślin.

Zie­lone toro­wi­ska tram­wa­jowe, choć wyma­gają od nas wiele, to osta­tecz­nie przy­no­szą liczne korzy­ści. Popra­wiają jakość życia miesz­kań­ców miast, a do tego wpły­wają pozy­tyw­nie na śro­do­wi­sko. Postę­pu­jąca urba­ni­za­cja do tej pory wyja­ła­wiała prze­strze­nie miej­skie. Na szczę­ście współ­cze­śnie archi­tekci i urba­ni­ści nie tylko dostrze­gają nie­oce­niony wpływ prze­strzeni zie­lo­nych na funk­cjo­no­wa­nie miast, lecz także umiesz­czają je w pla­nach zago­spo­da­ro­wa­nia. Dzięki temu roślin­ność, a w tym zie­lone toro­wi­ska, staje się wizy­tówką nowo­cze­snej infra­struk­tury miej­skiej​.