Jak recykling wpływa na środowisko?

Świa­towy Dzień Recy­klingu wypada 18 marca, zale­d­wie kilka dni przed począt­kiem astro­no­micz­nej i kalen­da­rzo­wej wio­sny oraz ponad mie­siąc przed Świa­towym Dniem Ziemi. Te wyjąt­kowo „zie­lone” cztery tygo­dnie są cza­sem na reflek­sję nad nega­tyw­nym wpły­wem czło­wieka na Zie­mię i moż­li­wymi roz­wią­za­niami tego pro­blemu.

Co to jest recy­kling?

Recy­kling to ponowne wyko­rzy­sta­nie odpa­dów, czyli zmiana śmieci w nie-śmieci. Robi to każdy z nas, cza­sem nawet nie­świa­do­mie. Przy­kład? Zamiast wyrzu­cić pudełko po butach – robisz z niego kufe­rek na dro­bia­zgi. Sło­iki po dże­mach kupio­nych w skle­pie wyko­rzy­stu­jesz ponow­nie do domo­wych prze­two­rów. Zamiast pozby­wać się znisz­czo­nych ubrań, naszy­wasz łatę, prze­ra­biasz je lub ceru­jesz.

Recy­kling jest nie­zbęd­nym dzia­ła­niem – dzięki niemu z mate­ria­łów już prze­two­rzo­nych, powstają ponow­nie peł­no­war­to­ściowe pro­dukty, co nie wymaga eks­plo­ata­cji ogra­ni­czo­nych zaso­bów złóż natu­ral­nych. Pro­ces recy­klingu prze­biega przy niskim nakła­dzie ener­gii i przy­czy­nia się do zmniej­sze­nia zanie­czysz­cze­nia gleby i wody. Roz­po­czyna się od segre­go­wa­nia odpa­dów w domu, szkole, pracy. Pamię­taj, że tylko pra­wi­dłowa segre­ga­cja odpa­dów umoż­li­wia ich ponowne wyko­rzy­sta­nie!

Recy­kling czy recyc­ling?

„Recy­kling” to po pro­stu spo­lsz­cze­nie angiel­skiego „recyc­ling”. Wer­sja przez „k.” i wymowa „recy­kling” upo­wszech­niła się w Pol­sce na początku lat dwu­ty­sięcz­nych. Choć nazwa „recy­kling” jest czę­ściej uży­wana w Pol­sce, to obie wer­sje są poprawne.

Czy nasze bab­cie wymy­śliły recy­kling 2.0?

Recy­klingiem 2.0 nazywa się upcy­kling, czyli pro­ces bar­dziej kre­atyw­nego niż tech­no­lo­gicz­nego prze­twa­rza­nia. Upcy­kling to takie ponowne uży­cie przedmiotu, które nadaje mu więk­szą war­tość, przede wszyst­kim este­tyczną lub sym­bo­liczną. Naj­lep­szym przy­kładem tra­dy­cyj­nego upcy­klingu są pat­ch­wor­kowe narzuty szyte przez nasze bab­cie z pozo­sta­łych skraw­ków mate­ria­łów. Mogą to być też donice ze zuży­tych opon samo­cho­do­wych czy okładki na zeszyty i pod­ręcz­niki ze sta­rych gazet – dzi­siej­szy upcyc­ling przy­biera nowe, cie­kawe formy.

Czy wszystko nadaje się do recy­klingu?

Nie­stety, nie każdy pla­stik nadaje się do recy­klingu. Z kolei papier traci swoje wła­ści­wo­ści wraz z każ­dym prze­two­rze­niem. Nato­miast szkło można prze­twa­rzać nie­skoń­czoną ilość razy. Lokalne prze­twór­nie odpa­dów na swo­ich stro­nach inter­ne­to­wych pro­po­nują wyszu­ki­warki śmieci, aby pomóc miesz­kań­com w segre­ga­cji.

Recy­kling w Pol­sce to obo­wią­zek wszyst­kich – przed­się­biorstw, gmin czy miast, a więc każ­dego oby­wa­tela. Bar­dzo pomocny w recy­klingu jest jed­no­lity sys­tem podziału odpa­dów, czyli znany podział na:

• kosze żółte – pla­stik, metal
• kosze nie­bie­skie – maku­la­tura
• kosze zie­lone – szkło
• kosze brą­zowe – bio­od­pady
• kosze czarne – mie­szane.

Cza­sami sto­suje się bar­dziej szcze­gó­łowy podział pojem­ni­ków, ale najczę­ściej w Pol­sce do żół­tych koszy wrzu­camy zarówno pla­stik, jak i metal, nada­jące się do ponow­nego prze­two­rze­nia.

Zie­leń miej­ska z odzy­sku?

A co zro­bić z odpa­dami orga­nicz­nymi? Przed­się­biorstwa oczysz­cza­nia prze­twa­rzają bio­od­pady w ener­gię cieplną lub nawóz, któ­rym odży­wia się miej­ską zie­leń. Jed­no­cze­śnie rośnie popu­lar­ność kom­po­stow­ni­ków na pry­watny uży­tek – w ogro­dach, na dział­kach, bal­ko­nach lub po pro­stu w kuch­niach. Kom­po­stow­niki wyma­gają tylko trzech rze­czy – czasu, miej­sca i odpa­dów (resz­tek warzyw i owo­ców, fusów po kawie i her­ba­cie itp.). W spe­cjal­nych pojem­ni­kach-kom­po­stow­ni­kach two­rzy się nawóz, który jest źró­dłem nie­zbęd­nych skład­ni­ków odżyw­czych dla kwia­tów, ziół, warzyw, krze­wów i drzew owo­co­wych. Kom­po­stow­nik na działce czy w ogro­dzie można zro­bić bez­kosz­towo (będzie to także upcy­kling!) ze sta­rych palet, nie­po­trzeb­nych cegieł, pla­stikowego wia­derka lub beczki.

Recy­kling dla dzieci

Recy­kling to wyuczone zacho­wa­nia, które z cza­sem wcho­dzą w nawyk. Dla­tego naukę recy­klingu naj­le­piej zacząć od naj­młod­szych lat, dając dzie­ciom przy­kład wła­snym zacho­wa­niem. Segre­go­wa­nie śmieci nie jest trudne, a two­rze­nie wła­snych zaba­wek, ozdób, czy pre­zen­tów z odpa­dów może być frajdą! Zachę­camy do wyko­rzy­sta­nia wszel­kiego rodzaju maku­la­tury – od pude­łek po her­ba­cie, przez tulejki, po ulotki – do zro­bie­nia ozdób wiel­ka­noc­nych lub lau­rek dla naj­bliż­szych. Z kolei butelki czy kar­tony po mleku można ozdo­bić i uży­wać jak wazo­nów. Z dziu­ra­wych skar­pe­tek można szyć ubra­nia dla lalek czy zabawki dla kotów. Inter­net i książki to skarb­nice eko-inspi­ra­cji.

Świa­towy Dzień Recy­klingu ma przede wszyst­kim uczyć, dla­tego bar­dzo chęt­nie jego obchody orga­ni­zują gminy czy mia­sta. Prak­tyczne infor­ma­cje o pro­cesie recy­klingu, jego histo­rii oraz domowe spo­soby na ponowne uży­cie odpa­dów co roku publi­kuje Mini­ster­stwo Kli­matu i Śro­do­wi­ska.